BURST – Internationaal scheidsrechter Heather Loontjens werd door de IJF aangeduid om de judokampen op de Paralympische Spelen te leiden. Na succesvolle nominaties als scheidsrechter in finalerondes op EKs, WKs, Grand Slams van de World Judo Tour en de Europese Spelen was er de hoop om deze zomer kampen te leiden op de Olympische tatami in Parijs. Het blijft evenwel Parijs, maar iets later dan, op de Paralympische Spelen (28 augustus-8 september). Een gesprek met Heather.
“Ik had natuurlijk gehoopt om bij die selecte groep van Olympische officials te horen, maar dat doet uiteraard niets af aan het belang van de Paralympische Spelen en de atleten daar. Maar goed, iedereen mikt op de Olympische Spelen, ook officials. We gaan nog een keer proberen de volgende vier jaar, we zien wel,” aldus Heather.
Zie je dit nu dan een beetje als troostprijs? Of toch eerder als een challenge?
“Nee, een troostprijs, zo beschouw ik het zeker niet. Er zijn ook collega’s van het internationale scheidsrechterkorps die geen aanduiding kregen, noch een Olympische, noch een Paralympische. Ik ben zeker blij dat ik erbij ben voor de Paralympische Spelen. Het is evengoed een bekroning van het geleverde werk. Het is een ander event, een ander soort judo. Het zijn andere regels en andere startposities. Niettegenstaande zetten die atleten zich ook met al hun mogelijkheden enorm in. Dus het is ook heel fijn om daarvan deel uit te maken. Paralympiërs zijn uiteraard ook topsporters.”
Wat zijn de belangrijke aspecten waarmee je als referee bij dit soort judowedstrijden rekening moet houden?
“Het merendeel van de regels worden op dezelfde manier toegepast. Dus daar zit op zich niet zoveel verschil in. Als scheidsrechter dien je echter veel meer in te zetten op auditieve communicatie, omdat blinde of slechtziende judoka’s gebaren en dergelijke niet kunnen waarnemen. Dus je gaat al veel gemakkelijker iets zeggen. We blijven wel de scheidsrechtergebaren gebruiken, omdat de coaches die nodig hebben, en zij kunnen het dan ook nog naar hun atleten overbrengen. Dus dat blijft op zich allemaal hetzelfde. De startpositie is het grootste verschil, de judoka’s starten met Kumikata. Ze zijn verplicht om elkaar vast te grijpen voordat wij Hajime zeggen. Zelf vind ik het een heel grote uitdaging om een blinde atleet te hebben die ook nog eens doof is. Zo zijn er ook wel een aantal in het circuit. Dan moet je echt wel de judoka gaan aanraken om hem of haar te laten starten en stoppen. Dat is soms best complex in het hoofd. Maar ik denk dat het heel belangrijk is om heel menselijk te communiceren.
Ook anders is dat je samen met de judoka’s de mat moet opwandelen naar hun startpositie. Zij kunnen niet zelfstandig naar hun startpositie gaan. De coach mag hen niet tot het midden van de mat brengen, bijgevolg doet de scheidsrechter dat. Dat zijn eigenlijk de grootste, belangrijkste verschillen bij visual impaired judo.”
Ga je je nu anders voorbereiden voor dit soort evenement dan dat je gewoon bent? Is dit de eerste keer dat je visual impaired judokampen gaat leiden?
“Nee hoor, de scheidsrechters die behoren tot het scheidsrechterkorps van de World Judo Tour moeten sowieso een aantal keer per jaar een IBSA-judotornooi leiden (IBSA: International Blind Sports Federation). Bijgevolg heb ik reeds een aantal IBSA-events achter de kiezen. Begin april, was ik scheidsrechter op de Grand Slam van Antalya en onmiddellijk erna, volgde een IBSA Grand Prix. Midden mei was er nog een IBSA Grand Prix in Georgië. Verder zal er tot de Spelen geen IBSA-event meer zijn. In augustus neem ik wel nog deel aan een Junior European Cup in Macedonië. Dit om kort ervoor toch nog competitieritme te hebben. Verder zijn we professioneel genoeg om ons goed voor te bereiden. Ik heb de gewoonte om altijd nog een keer het specifieke reglement grondig te overlopen.”
De Paralympische Spelen, dat zijn een groot multisport evenement, of is het voor jou gewoon een groot sportevenement met de focus op judo. Hoe bekijk je dat? Is dat een uitdaging voor jou?
“Ja, een multisport evenement is natuurlijk toch anders dan een single sport event zoals een EK of WK judo. Ik was reeds aanwezig op de European Games. Je voelt dat het wel zo’n extra touch heeft. Dergelijke multisport evenementen leven ook meer in de gaststad zelf. De Paralympische Spelen zullen sowieso een trapje hoger staan dan de European Games vermoed ik. Ik kan het momenteel nog niet inschatten, het is immers de eerste keer voor mij. Ik kijk er evenwel naar uit, hoe die beleving gaat zijn. Ik merkte ook wel nu tijdens het laatste IBSA-event waarop ik aanwezig was dat die atleten, net zoals de valide atleten, enorm ernaar aan het toeleven zijn. Dat ze punten proberen te sprokkelen voor hun ranking om selecties af te dwingen. Dus je voelt die spanning ook wel bij hen toenemen. En dat ervaar je sowieso als scheidsrechter toch ook. Bijgevolg wordt het belang alsmaar groter bij elke beslissing die je neemt. Een hele uitdaging dus om daar ook heel professioneel te staan en heel bewust te zijn van het belang van de wedstrijden en het juist beoordelen van kampen voor de atleten.”
Door je aanwezigheid op de IBSA-tornooien, leer je die VI-judoka’s ook kennen?
“We zijn met een vaste groep van zo’n vijftigtal scheidsrechters die de IBSA-events leiden. Doorheen de wedstrijddag, herkennen de judoka’s jou wel aan de hand van jouw stem. Dat is heel bijzonder. Ze worden eigenlijk aan de rand van de mat naar jou toe gebracht door hun coach. En dan begroeten we elkaar. Na twee, drie kampen weten zij perfect welke scheidsrechter zij hebben. Dat is wel bijzonder dat zij daar zo goed op ingesteld staan.”
Wat betekent dat nu voor het Vlaamse of Belgische judo dat jij naar die Paralympische Spelen gaat als referee? Gaat dat bij jongeren een impact hebben om de interesse om scheidsrechter te worden aan te wakkeren?
“Moeilijk om in te schatten, ik denk dat dat ook een beetje ervan afhangt. Of dat er eventueel media aandacht voor komt. We merken meer en meer dat dat toch wel impact heeft. Onlangs heb ik iemand van een club ontmoet die scheidsrechter geworden is omdat ze regelmatig de aankondiging van scheidsrechteraanduidingen op de sociale media van Judo Vlaanderen zag passeren. Ik denk wel dat dit mensen aantrekt en het scheidsrechteren in de kijker plaatst. Mocht dat wat meer aandacht in de reguliere media krijgen, kan het mensen wel inspireren denk ik.”
We wensen Heather alvast veel succes op haar eerste Paralympische Spelen!
Christian Pierre
Media & Communicatie
